Bij deze koffie denk ik aan mijn oma

Voorzichtig maak ik het dopje van het aromaflesje los en breng het naar mijn neus. Ik neem een teug lucht en probeer te bedenken wat ik ruik. Geen idee wat erin zit, maar een ding weet ik wel. Deze geur herinnert mij aan mijn oma. Het was uiteindelijk het aroma 'leer', dat me deed denken aan de grote leren bank die in de huiskamer van mijn oma stond toen ik als kleine jongen daar rondliep. Een geur en herinnering zijn soms onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Hoe komt dat eigenlijk?

Je kunt een geur of smaak pas herkennen als je deze zelf ooit geproefd en/of geroken hebt.

Dat geuren en herinneringen aan elkaar gekoppeld zijn, weten we pas een paar jaar. Neurobiologen ontdekten in 2018 dat in de hersenen de anterior olfactorische nucleus en de hippocampus (het gedeelte van de hersenen dat essentieel is voor het geheugen) met elkaar verbonden zijn waardoor er dus echt sprake is van een geurgeheugen. Hoe breder je smaakpalet is, hoe groter de kans is dat je het kunt herkennen. Toch merk ik dat dit nog wel wat training en talent vergt.

In mijn jongere jaren had ik een bijbaantje in een groentewinkel. Daardoor kan ik nu de geur van abrikoos en perzik makkelijk uit elkaar houden, maar heb ik juist wel weer moeite met het herkennen van specerijen.

Toen mijn liefde voor koffie groeide, merkte ik dat koffie heel veel verschillende smaken kon hebben, maar kon ik ze nog niet echt plaatsen. Het was voor mij logisch om te starten met een sensorische koffiecursus.

Na deze eerste koffiecursus was ik getriggerd om het herkennen van smaken verder te ontwikkelen.

Sindsdien proef ik wekelijks mijn koffies om de smaken blind te kunnen herkennen.

Ook proef ik nu regelmatig koffies van andere branderijen. Ik doe dit het liefst samen met anderen. Je kunt namelijk veel leren van elkaar, want ieder heeft zijn/haar eigen smaak en herkent bepaalde zaken sneller door ervaring/herinneringen.

De eerste koffie die ik zelf heb ingekocht met Het Brandhuys kan ik mij nog heel goed herinneren. Na lang zoeken en heel veel koffiesamples geproefd te hebben, viel mijn oog op een Ethiopische natural uit regio Kochere. Toen ik het zakje open deed kwam de geur van rijpe banaan en rood fruit mij tegemoet. Ik kon hem bijna proeven. Het is niet alleen de smaak maar ook de geur van de koffiebonen die voor mij erg belangrijk is. De neus en de mond werken samen om smaken te identificeren zodat je niet alleen proeft of iets zuur, zoet of bitter is, maar ook andere smaaktonen kunt herkennen.

Als je op mijn zakjes kijkt, zie je dat ik ook smaaktonen vermeld bij elke koffie. Cacao, caramel, bosbessen, nougat of honing zijn enkele van de vele aroma's die je in koffie kunt ruiken en/of proeven. Het is niet zo dat dit na afloop bij de koffie wordt toegevoegd, maar dit zijn aroma's die van nature aanwezig zijn in de koffie. Welke soort koffieboon je kiest, het klimaat op de koffieplantage en/of de verwerking van de koffiebonen; het zijn allemaal zaken die invloed hebben op de smaak van de koffie.

Welke koffie kies ik?

Het land waar de koffie vandaan komt, kan vaak wel iets verraden over de mogelijke smaken. Koffies uit Afrika staan bijvoorbeeld bekend om uitgesproken fruitige smaken, terwijl koffies uit Azië veel meer kruidige aroma's bevatten. Door experimenten met verwerking zoals langdurige fermentatie, maar ook door het gebruik van nieuwe soorten koffiebonen in andere landen, is dit niet altijd meer van toepassing. Hierdoor kan het zo zijn dat twee koffies uit Colombia uit dezelfde regio een compleet andere smaak hebben.

Als leek hoef je niet direct alle smaken in koffie te herkennen, maar de smaaktonen kunnen wel wat verraden over de verwachte smaak van de koffie. In mijn smakenschaal geef ik dan ook aan hoe krachtig de koffies zijn en hoe ze zich ten opzichte van elkaar verhouden. Weet je nog niet waar je op moet letten, kijk dan eens naar het land waar de koffie vandaan komt en de smaaktonen die aangegeven worden.

Het enige wat jou nog rest is de optimale smaak uit de bonen te halen met jouw favoriete zetmethode. Wil je de verschillende smaken eens zelf ervaren, probeer dan eens het proefpakket; drie verschillende koffies (licht of donker) met elke hun eigen unieke smaak. Daag jezelf uit en kijk welke smaken jij kunt herkennen of waar een koffie jou aan doet herinneren. Zo kan mijn koffie naast een heerlijke smaak wellicht ook een mooie herinnering terugbrengen.